Bij het Bureau Discriminatiezaken zijn we dagelijks in contact met mensen. Met ons toegewijde team staan wij naast je voor steun en advies. Samen zetten we ons in tegen discriminatie en ongelijke behandeling. Lees hier de verhalen en ervaringen van de medewerkers van Bureau Discriminatiezaken Zaanstreek/Waterland, Kennemerland en Noord-Holland Noord.
“Ook andere reizigers met een beperking hadden er baat bij”
Ik herinner mij nog goed het gesprek met een jongen die door zijn rolstoelafhankelijkheid regelmatig niet met de trein naar school kon. Hoewel hij zich hield aan de regels van de Nederlandse Spoorwegen (NS), kwam het geregeld voor dat op het station geen rolstoelbegeleider klaarstond om hem in de trein te helpen. Ook gebeurde het af en toe dat hij niet werd meegenomen omdat de trein te vol zou zijn. Hij riep daarom de hulp in van het Bureau Discriminatiezaken.
Samen met deze jongen zijn we in actie gekomen. In eerste instantie hebben we een klacht ingediend bij de NS, toen daar geen reactie op kwam hebben we het College voor de Rechten van de Mens om een oordeel gevraagd. Hieruit bleek dat de NS niet juist handelde. Op het oordeel reageerde de NS alsnog met excuses voor de gang van zaken en de toezegging dat de student voortaan ongehinderd zou kunnen reizen. Dat was een enorme opsteker voor deze jongen, een wijze les voor de NS en ook andere reizigers met een beperking hadden er baat bij.
“Een van de zaken die mij is bijgebleven gaat over een klant van een sportschool die een verschil van mening had met een medewerker over de gehanteerde coronamaatregelen. De medewerker reageerde onder meer met de opmerking dat de klant ‘moest oprotten naar een bananenboom’. De klant voelde zich, mede vanwege zijn huidskleur, begrijpelijkerwijs racistisch bejegend.
Bij het management van de sportschool vond hij geen gehoor. Daarom nam hij contact op met het Bureau Discriminatiezaken. Gezamenlijk hebben we de sportschool aangesproken op het incident. Het leidde ertoe dat de sportschoolmedewerker op zijn gedrag is aangesproken én een aantekening in zijn personeelsdossier kreeg. Daarnaast bood de directie het slachtoffer verontschuldigingen aan voor de gang van zaken.”
“Gezamenlijk hebben we de sportschool aangesproken op het incident”
“Door met woningcorporaties en gemeenten over discriminatie in gesprek te gaan, weten zij buurtbewoners beter te ondersteunen en adviseren.”
Ik geef al enige tijd trainingen over discriminatie in de wijk. Tussen buren en buurtgenoten zien we regelmatig onenigheid ontstaan. Als huidskleur, geloof of bijvoorbeeld seksuele voorkeur een rol speelt in het conflict dan is er sprake van discriminatie. Dit soort zaken breng ik onder de aandacht bij medewerkers van woningcorporaties en gemeentes. Ik gebruik dan voorbeelden van situaties die daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Ik merk dat het helpt om met deze partijen in gesprek te gaan. Zij weten buurtbewoners hierdoor beter te ondersteunen en adviseren, of ze door te verwijzen naar Bureau Discriminatiezaken. Wij kunnen niet zelf alles signaleren en oppakken, daarom vind ik samenwerken een heel belangrijk onderdeel van mijn werk. Met elkaar bereiken we zoveel meer mensen.
Ik merk nog steeds: discriminatie wordt niet altijd herkend. Uitsluiting kan iedereen gebeuren: in witte wijken zie je mensen van kleur buitengesloten worden, en in zwarte wijken worden witte mensen weggepest. Discriminatie is geen eenrichtingsverkeer. Het is daarom belangrijk altijd degene te ondersteunen die gebukt gaat onder uitsluiting.
“Voor mij een pijnlijk besef hoe ingrijpend het is als je in je eigen buurt niet jezelf kunt zijn.”
De melding die me behoorlijk is bijgebleven betreft een vrouw die naar ons kantoor kwam. Ze vertelde dat ze werd gediscrimineerd door haar buren. Tijdens een ruzie hadden ze gezegd dat ze als ‘k* n* maar terug moest naar de rimboe’. Voor mij een pijnlijk besef hoe ingrijpend het is als je in je eigen buurt niet jezelf kunt zijn. We zijn toen samen gaan kijken naar de mogelijkheden om er iets tegen te doen. Het bleek dat ik haar situatie niet meteen kon verbeteren en voelde me daardoor machteloos. We spraken af om een dossier op te bouwen en contact te onderhouden.
Hoewel ik in eerste instantie het gevoel had niet veel voor deze vrouw te kunnen betekenen, zag ik bij ons afscheid een gevoel van erkenning en opluchting. Zo leerde ik dat het serieus nemen van hoe iemand iets beleeft en het bieden van een luisterend oor een niet te onderschatten kracht is van onze organisatie. En dat iets kleins toch iets groots kan betekenen.
“Het deed me beseffen hoe mensen diep geraakt kunnen worden door discriminatie, ook als die zich uit in grapjes.”
“Toen ik net bij het Bureau Discriminatiezaken werkte, kwam er een man langs met zijn partner. Het was een grote, forse man die bij een industrieel bedrijf werkte. Het was daar gewoonte dat je, vanwege de gevaarlijke stoffen waarmee je in aanraking kwam, na het werk bij het bedrijf ging douchen. De man was homoseksueel en dat was bekend op zijn werk. Heel vaak werden daar ‘grapjes’ over gemaakt, met name bij het douchen. Hij vond dat pijnlijk en kwetsend en wilde dat het stopte. Een leidinggevende vond dat hij niet moest zeuren. Zo kwam hij bij ons terecht, waar hij zijn verhaal deed en gelijk in tranen uitbarstte. Hij kon niet meer stoppen met huilen. Ik was daarvan onder de indruk. Het deed me beseffen hoe mensen diep geraakt kunnen worden door discriminatie, ook als die zich uit in grapjes. Op aanraden van zijn partner meldde de man zich ziek.
Het Bureau Discriminatiezaken heeft gesprekken gevoerd bij het bedrijf om de werkgever bewust te maken van deze en vergelijkbare situaties. Leidinggevenden hebben een belangrijke rol binnen teams of afdelingen. Ook al is het makkelijk om mee te lachen met de rest, je moet ingrijpen en blijven ingrijpen om voor iedereen een prettige en veilige werkplek te creëren. Ik zie die man nog steeds als een hoopje ellende voor me zitten. Hoewel het voor hem eigenlijk al te ver geëscaleerd was, was hij toch blij dat hij zijn verhaal had gedaan en dat er stappen ondernomen werden om het bedrijf bewust te maken.”
“Ik ben er van overtuigd: een alliantie tussen kleur is noodzaak.”
Ik ben ‘wit’ en ik heb wit privilege. Heel vaak ben ik mij daar niet van bewust. Terwijl veel mensen van kleur dat wel zijn en soms dagelijks geconfronteerd worden met uitsluiting en racisme. Mensen van kleur moeten daarmee dealen. Steeds weer… Terwijl ik de luxe heb ervoor te kiezen. Het is alleen mijn thema als ik daarvoor kies. Dat is ook een privilege.
En daar zit soms mijn ongemak, als ik in voorlichtingen antizwart racisme aan de kaak stel. Wat weet ik ervan? Ik ervaar het privilege, niet de discriminatie. Maar dit blijkt ook mijn kracht. Het ongemak dat ik ervaar, is iets dat sommige witte deelnemers herkennen. Door dit ongemak te benoemen leg ik iets op tafel, dat we daarna samen kunnen onderzoeken. Dit geeft lucht aan het ongemak én erkenning van de pijn. Om racisme te bespreken en te bestrijden is een alliantie van alle kleuren noodzakelijk. Zwart, wit, en alles daar tussenin. Daar ben ik van overtuigd. Net zoals emancipatie zowel vrouwen als mannen aangaat, mensen met een handicap samen met valide mensen strijden voor toegankelijkheid, gaat racisme iedereen aan.
“Wij hebben als organisatie alleen het gesprek hoeven openen, de vrouwen pakten het zelf op”
“Toen ik net bij het Bureau Discriminatiezaken aan de slag ging, was ik uitgenodigd bij een vrouwengroep die al jaren bij elkaar kwam. Ik zou met hen in gesprek gaan over discriminatie. Ik was nerveus en vond het spannend. Er waren lekkernijen meegebracht en ik voelde mij echt te gast. Deze vrouwen kwamen krachtig, onafhankelijk en bezield over. Ik voelde dat ze echt verbonden waren met elkaar. Al snel kwam ter sprake dat deze vrouwen alledaagse vormen van discriminatie als ‘normaal’ zagen. Zoals het laten zien van je tas wanneer je afrekent, of beveiligers in winkels die achter je aanlopen en je in de gaten houden. Ook hun kinderen werden regelmatig oneerlijk behandeld. Zo hadden zij opvallend vaak te maken met afwijzingen voor stages en werk. Of werden zij als eerste aangesproken wanneer er iets was gebeurd in de buurt of op school.
Het verhaal dat mij het meest raakte, was van een moeder die zei dat haar vierjarige dochter vertelde dat de juf haar mond met tape had afgeplakt en haar de hele middag in de hoek had laten zitten. De lerares vond dat ze te veel praatjes had voor een zwart meisje. Haar moeder vond dit verschrikkelijk, maar durfde de juf niet aan te spreken. Ik herinner mij nog de gedachten die door mijn hoofd gingen. Hoe kon ik haar helpen? Toen zei een andere vrouw dat ze het niet alleen hoefde te doen en zij de volgende dag met haar mee zou gaan om het met de juf te bespreken. De steun, moed en strijdlust waren onmiddellijk voelbaar. Wij hebben als organisatie alleen het gesprek hoeven openen, de vrouwen pakten het zelf op.”
“Een melding die mij is bijgebleven gaat over een donkergetinte vrouw met een handicap. Vanwege haar beperking wees de gemeente haar een parkeerplaats voor haar woning toe. Op een dag parkeerde een pakketbezorger zijn auto op de invalidenparkeerplaats van de meldster. Toen zij met haar auto kwam aangereden, toeterde zij naar de bezorger. Die negeerde haar en ging verder met pakketten afleveren. Toen de bezorger terugkwam, sprak onze meldster hem aan. Hij riep tweemaal luid: ‘Kankerzwarte.’
De vrouw was door dit voorval ontzettend ontdaan en deed aangifte. Later kreeg ze bericht van de politie dat het onderzoek werd gestaakt, omdat er geen getuigen of ander bewijs waren gevonden. Wij namen vervolgens contact op met de politie om de zaak te bespreken, zij bleken de verkeerde nummerplaat te hebben gecontroleerd. De melder leverde de correcte nummerplaat aan, die zij eerder had gefotografeerd. De politie onderzocht de zaak daarna opnieuw. De pakketbezorger werd uiteindelijk bestraft met een geldboete.”
“De pakketbezorger werd uiteindelijk bestraft met een geldboete.”
“Discriminatie kan iemand tot op het bot raken.”
Sinds kort werk ik bij Bureau Discriminatiezaken. Toen ik een tijdje geleden hoorde over de vacature klachtenbehandelaar aarzelde ik geen moment! Dit is tenslotte de uitgelezen mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan het verminderen van onrecht dat ontstaat uit discriminatie. Discriminatie kan iemand tot op het bot raken. Dat heb ik helaas zelf ook gevoeld. Dat er onderscheid en uitsluiting plaatsvindt op basis van bijvoorbeeld iemands afkomst; iets wat je zelf niet kan bepalen.
Inmiddels heb ik verschillende meldingen voorbij zien komen die mij raken. Zoals de melding van een man met een Oost-Europese achtergrond die zich door zijn leidinggevende anders behandeld voelt dan zijn collega’s zonder migratieachtergrond. Ondanks dat de leidinggevende meerdere malen is aangesproken op zijn gedrag, vervalt hij steeds weer in zijn oude patroon. De melder gaf aan hierdoor vaak gespannen te zijn op zijn werk. Het werd zelfs zo erg dat hij zich tijdelijk heeft ziekgemeld. Bureau Discriminatiezaken heeft de klacht in behandeling genomen en contact gezocht met de werkgever. Nu zijn we zo ver dat de werkgever de klacht serieus neemt en met de melder en betrokken collega’s in gesprek is.
“Kashif betekent in het Arabisch ‘hij die ontrafelt’. Dat is in mijn werk als voorlichter en trainer niet altijd makkelijk. Als we het namelijk hebben over discriminatie, dan hebben we het over ongelijkheid en uitsluiting. Dit raakt mensen. Ik ken dit gevoel, uit eigen ervaring. Daarom geef ik tijdens trainingen mensen graag de ruimte om hun verhaal te doen. Deze ervaringen zijn onmisbaar in het tegengaan van discriminatie. Het komt namelijk voor dat mensen niet door hebben dat hun opmerkingen voor de ander kwetsend kunnen zijn. Soms moet je het zien om het door te hebben. Het delen van ervaringen kan hierbij helpen.
Een deelnemer van een training vertelde dat hij door zijn collega’s tijdens de Sinterklaasperiode werd aangesproken als ‘zeurpiet’. Ook nadat hij had gezegd dit niet leuk te vinden. Zijn collega’s vonden dat dit moest kunnen; boys onderling. Door een veilige setting te creëren, kon hier een open gesprek over gevoerd worden. Zo werden meerdere kanten belicht, ook die van de toeschouwer. Wat hadden zij anders kunnen doen? Dit is een van de manieren om discriminatie tegen te gaan.”
“Ik geef tijdens trainingen mensen graag de ruimte om hun verhaal te doen. Deze ervaringen zijn onmisbaar in het tegengaan van discriminatie.”
“Discriminatie wordt door heel veel mensen als ‘gezeur’ afgedaan. ‘Het is maar een grapje, doe niet zo gevoelig.”
“Wat mij steeds weer raakt is hoe dankbaar mensen zijn dat wij een luisterend oor bieden en hun ervaringen serieus nemen. Veel mensen kunnen hun verhaal niet kwijt bij personen uit hun directe omgeving. Discriminatie wordt namelijk nog door heel veel mensen als ‘gezeur’ afgedaan. ‘Het is maar een grapje, doe niet zo gevoelig.’ De gedachte dat zij zouden discrimineren wordt gauw weggewuifd. Immers, het is ook (meestal) niet hun inténtie.
Met behulp van trainingen en voorlichting hoop ik mensen bewust te kunnen maken van hun vooroordelen en van de effecten daarvan op hun gedrag. Pas dán kunnen we bewust gaan veranderen. Dat is een actief proces, waar we echt voor moeten werken.”
Praten over discriminatie vraagt om een veilige omgeving. Bij het Bureau Discriminatiezaken word je gezien, gehoord en begrepen. Want alleen als je je uitspreekt tegen discriminatie en contact met ons opneemt, kunnen we er iets tegen doen. Met ons toegewijde team staan wij naast je. Bij ons kun je terecht voor steun en advies bij discriminatie en ongelijke behandeling. Samen komen we in actie.
Dus voel je je gediscrimineerd, ben je getuige van een incident of heb je een vraag? Neem dan contact op met het Bureau Discriminatiezaken via het contactformulier.
Wij behandelen je klacht altijd vertrouwelijk en indien gewenst anoniem.
"(Vereist)" geeft vereiste velden aan
Over het Bureau Discriminatiezaken
In Nederland hebben jaarlijks tienduizenden mensen te maken met discriminatie. Dit kan gevolgen hebben voor je gezondheid en leiden tot stress. Het Bureau Discriminatiezaken werkt daarom elke dag aan haar missie: het voorkomen, signaleren en bestrijden van discriminatie op alle gronden: van sekse, huidskleur, geloof en afkomst tot leeftijd, beperking en seksuele voorkeur.
De drie Noord-Hollandse Bureaus Discriminatiezaken – Zaanstreek/Waterland, Kennemerland en Noord-Holland Noord – bieden samen ondersteuning bij discriminatie-ervaringen, informatievragen, voorlichtingen, projecten en onderzoek.
